Το Αρχείο της Ελληνικής Κοινότητας Λειψίας (1759-1942)

Απέκτησε

η Εθνική Βιβλιοθήκη

της Ελλάδος

Το αρχείο της Ελληνικής Κοινότητας Λειψίας (1759-1942) φυλάσσεται πλέον στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) και στο οποίο εμπεριέχονται διηγήσεις του Σαλονικιού εφημέριου της ελληνορθόδοξης «καπέλλας» του Αγίου Γεωργίου- αρχιμανδρίτη, Καλλίνικου κι άλλα ιστορικά ντοκουμέντα.

Τα παραπάνω ανακοινώθηκαν από το μηνιαίο δελτίο προσκτήσεων υπ’ αριθμόν 14 (Αύγουστος 2023) της ΕΒΕ και με κείμενο, που προσυπογράφει ο ιστορικός, Μιχάλης Κοκολάκης.

Τι εξιστορείται

στο αρχείο 

«Τρίτη ημέρα της εβδομάδος εις τας 2: μετά γεύμα εμβήκαν εις Λείψιαν με ορμήν από όλα τα μέρη Ρώσσοι, Αουστριακοί, Πράυζοι και Σφέτζοι. Μετ’ ολίγον εμβήκαν και οι Βασιλείς. Την άλλην ημέραν το πρωί έστειλεν ο Αλέξανδρος τον αδιουτάντον του, και μοι είπε να πηγαίνω εις τον Βασιλέα. Επήγα εκεί, και ευγήκεν ο μηνύστωρ του γραφ Τολστώι και είπεν ότι ο Βασιλεύς θέλει έλθη εις την εκκλ(ησίαν) και να τον προσμένω.

Λοιπόν εις τας 10: ώρας και ½ ήλθεν ο Αυτοκράτορ εις την εκκλησ(ίαν) με τους μαρσιαλέους του, φήρστιδες και γενεραλέους, εγώ μεν με το μανδή και επανωκαλύμαυχον και με τον σταυρόν εις τας χείρας, ο δε ρώσσος ιερεύς φορεμένος την ιερατικήν στολήν και με το θυμιατήριον τον επροσμέναμεν εις την έξω πόρταν της εκκλησ(ίας), ελθών δέ, ησπάσθη τον σταυρόν, εφύλησε το χέρι μου και εγώ αυτόν εις το μάγουλον.

Και ούτως εμβήκαμεν και άρχησεν ο ρώσσος ιερεύς την λειτουργίαν. Εις το τέλος της λειτουργίας μετά την οπισθάμβωνον ευχήν έκαμα εγώ μίαν δέησιν και ευχαριστίαν προς θεόν δια την νίκην, και έπειτα ευγήκα και τω επρόσφερα έν βιβλίον χρυσοδεμένον και χρυσοκεντημένον εις κατηφέν με μερικούς στίχους ελληνικούς και γερμανικούς και το εδέχθη, λέγωντας «αυτή είναι η χαρά μου, την οποίαν ρίπτω γονυκλινώς εις τους πόδας της Καισαρικής σου μεγαλειότητος».

Τα λόγια

του Σαλονικιού εφημέριου

 Με αυτά τα λόγια περιγράφει «διά ενθύμησιν» τη πιο φανταχτερή στιγμή της ιστορίας της ελληνορθόδοξης «καπέλλας» του Αγίου Γεωργίου της Λειψίας ο Σαλονικιός  εφημέριος της κι αρχιμανδρίτης, Καλλίνικος.

«Είναι η 8 «καθ’ ημάς» ή η 20 του Οχτώβρη του 1813, η «μεγάλη στρατιά» του Ναπολέοντα έχει μόλις τραπεί σε φυγή μπροστά στον αντιγαλλικό συνασπισμό των Ρώσων, Αυστριακών, Πρώσων και Σουηδών κατά τη πολυθρύλητη «Μάχη των Εθνών», και ο μεγάλος θριαμβευτής τσάρος, Αλέξανδρος έρχεται να γιορτάσει τα επινίκια στον ένα και μόνο Ορθόδοξο τόπο λατρείας της εμπορικής μητρόπολης της Σαξονίας, όπου έδρευε τότε η σπουδαιότερη και ιστορικότερη -μάλλον- «γραικική» παροικία της κυρίως Γερμανίας», εξηγεί ο ιστορικός, Μιχάλης Κοκολάκης.

Η «πολλά σύντομη διήγησις» αυτών και άλλων γεγονότων έχει γραφτεί στο βαρύτιμο δερματόδετο κώδικα «Α» (1805-1873) του αρχείου της Ελληνικής Κοινότητας της Λειψίας, αφού  φαίνεται ότι οι πολυτελείς βιβλιοδεσίες γοήτευαν τους Έλληνες πάροικους της κορυφαίας γερμανικής «βιβλιόπολης».

Τέσσερις κώδικες

που παράδωσε

το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Τέσσερις τέτοιοι κώδικες (σ.σ. περιέχουν και μπόλικα άγραφα φύλλα), με λιγοστά λιτά έγγραφα, που βρέθηκαν μεταξύ των σελίδων, αποτελούν το μικρό αυτό αρχειακό «θησαυρό».

Το συγκεκριμένο αρχείο δημοπρατήθηκε τον Μάιο του 2012 στις ΗΠΑ για λογαριασμό αγνώστων και εξαγοράστηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και  παραδόθηκε τον Οκτώβριο του 2022 στο Τμήμα Χειρογράφων της ΕΒΕ.

Τι περιέχει

το αρχείο

Στο αρχείο της Ελληνικής Κοινότητας Λειψίας (1759-1942) εμπεριέχονται:

✒️Αντίγραφα κοινοτικής αλληλογραφίας του 19ου αιώνα.

✒️Πίνακες των συνδρομών που μάζευε η «καπέλλα» στα ετήσια πανηγύρια «Λαμπρής» και «Μιχαήλ».

✒️Απογραφές υλικού.

✒️Πρακτικά συνελεύσεων έως και το 1885.

✒️Το ληξιαρχικό αρχείο της κοινότητας από το 1800  έως και το 1941 (βιβλία ή «δίπτυχα» των βαφτίσεων, γάμων και θανάτων, όπου εκτός από τη Λειψία καταγράφονται και συμβάντα στη Δρέσδη και πότε-πότε στο Βερολίνο, στη Φρανκφούρτη ή άλλα μέρη της Γερμανίας).

Το 2ο κοινοτικό αρχείο

της παροικίας

του Ελληνισμού

στην ΕΒΕ

«Τα τελευταία κατάλοιπα του αρχείου συμπίπτουν σχεδόν με τη καταστροφή της εκκλησίας και των γραφείων της παροικίας κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το αρχείο της κοινότητας Λειψίας είναι το δεύτερο κοινοτικό αρχείο του παροικιακού ελληνισμού που ενσωματώνεται στο Τμήμα Χειρογράφων της ΕΒΕ. Προηγήθηκε πολύ  παλιότερα (1906) η δωρεά του αρχείου της κοινότητας του Λιβόρνου, που καλύπτει σε μεγάλο ποσοστό την ίδια ιστορική περίοδο:

(https://greekarchivesinventory.gak.gr/index.php/68gy-paty-hh7x)».

Αυτό δημοσιοποιεί ο ιστορικός, Μιχάλης Κοκολάκης.

©Typologos.com 2023