Oι ταινίες του φανταστικού και το μέλλον

Γράφει ο Νίκος Μόσχοβος

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας

«Η λογική θα σε πάει από το Α στο Β. Η φαντασία θα σε πάει παντού», έλεγε ο αείμνηστος μεγάλος φυσικός Άλμπερτ Αϊνστάιν και δεν είχε άδικο, αφού οι ταινίες, που «κινούνται» στη «σφαίρα» του φανταστικού ρίχνουν μια «ματιά» στα μελλούμενα. Εξάλλου, η φαντασία σε πάει σε μέρη μακρινά και ίσως κατά μια άποψη προλέγει το μέλλον.

Τέσσερις δημιουργοί

και το μέλλον

Το σύγχρονο ή και το παλαιότερο σινεμά «γέννησε» πολλές από τις κορυφαίες ταινίες,που «κινούνται» στο γενικότερο χώρο του φανταστικού και μερικούς εκ των σπουδαιότερων δημιουργών της 7ης τέχνης.Τέσσερις, όμως, από αυτούς έχουν μια συγκεκριμένη άποψη (πολιτική, κοινωνική και αισθητηριακή) επάνω στο παρόν και στο μέλλον της ανθρωπότητας.

Αυτοί είναι οι Τζον Κάρπεντερ, Τζορτζ Λούκας, Στίβεν Σπίλμπεργκ και Ρόλαντ Έμεριχ.

Τέσσερις απόψεις

Για τα μελλούμενα

Σε άλλο άρθρο θα αναφερθούμε και σε άλλους κινηματογραφιστές, αλλά θεωρούμε πως οι τέσσερις συγκεκριμένοι δημιουργοί εκφράζουν ο καθένας κι ένα αντίστοιχο ιδεολογικό ρεύμα μαζί με μια αντίστοιχη πολύ συγκεκριμένη άποψη για τα μελλούμενα. Ας τις διατρέξουμε επιγραμματικά:

Η «ματιά» του Κάρπερντερ

Ο Τζον Κάρπεντερ (γεννημένος στις 16 Ιανουαρίου του 1948) εξέφρασε μια ξεκάθαρη πολιτική άποψη κατά την διάρκεια της πρώτης περιόδου της δημιουργίας του. Τι μας είπε;

1.

Προσέξτε τους άλλους,που βρίσκονται, κυκλοφορούν και διαμένουν ανάμεσά μας («Ζουν Ανάμεσά μας»,1988) και οι οποίοι παρουσιάζονται ότι είναι σαν εμάς, αλλά κυριαρχούν στο κόσμο με τα μηνύματα ή τον πλούτο.

Παράλληλα, αυτοί υποστηρίζουν πως καταλαβαίνουν καλύτερα τις ανάγκες της ανθρωπότητας ή της κάθε κοινωνίας.

2.

Μην αφήσετε ποτέ έναν πρόεδρο ή ένα πολιτικό ηγέτη να «εκβιάσει» την ανθρωπότητα ή να έχει τη δυνατότητα να «πατήσει το κουμπί», αν και στην αρχή θα σας φανεί λογικός («Απόδραση από τη Νέα Υόρκη», 1981).

3.

Μερίδα των απογόνων των αποίκων στη Βόρεια Αμερική («Η ομίχλη», 1980) εξακολουθεί να θεωρεί ένδοξο το ιστορικό παρελθόν, αλλά μέρος αυτού έχει να κάνει με την «υπεροχή» της φυλής και την αδικία, που πράττει ακόμη και εις βάρος άλλων λευκών.

4.

Μην αφήσετε ποτέ το σκοτάδι να εξέλθει και να κυριαρχήσει («Ο Πρίγκιπας του Σκότους», 1987). Η ιστορία της ανθρωπότητας θα πρέπει να εξεταστεί σε βάθος χωρίς την προσέγγιση της συνωμοσιολογίας, αλλά με βάση την εξερεύνηση της επιστημονικής γνώσης, καθώς και της διαλεκτικής.

Η φιλοσοφική προσέγγιση

του Τζορτζ Λούκας

Ο Τζορτζ Λούκας (γεννημένος στις 14 Μαΐου 1944) βλέπει τα πράγματα πιο φιλοσοφικά ίσως και πιο βαθύτερα από όσο νομίζει κανείς:

1.

Η ζωή είναι μια όπερα με πολλά επεισόδια ( «Ο Πόλεμος των Άστρων», 1977), όπου το κακό και το κακό εναλλάσσονται, με κύριο πεδίο τον πόλεμο. Στο σύμπαν υφίστανται δυο μορφές της ύλης ( η φωτεινή και η σκοτεινή). Κεντρικό ρόλο στα δρώμενα «παίζουν» τα πρόσωπα της υψηλόβαθμης σκακιέρας, τα οποία «μαγεύονται» από την σκοτεινή μορφή, αφού τα όρια είναι πολύ λεπτά αναμεταξύ τους.

2.

Ο πληθυσμός ενδέχεται να ελεγχθεί μέσω διάφορων κατασταλτικών μέτρων («THX 1138», 1971) και του περιορισμού των ανθρώπινων συναισθημάτων.

3.

Ανέρχεται ένας κόσμος («Ηλεκτρονικός λαβύρινθος:THX 1138»,1967) μέσα στον οποίο προσπαθεί ο κάθε άνθρωπος να ξεφύγει από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή,ενώ το μηχάνημα παρακολουθεί συνεχώς τις κινήσεις του.

4.

Ο κόσμος οφείλει την εξέλιξή του στους ονειροπόλους, αλλά ενδέχεται να έχει προκαθορισμένο μέλλον, που βασίζεται στο σχεδιασμό μιας συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων («Rogue One: A Star Wars Story», 2016). Η λέξη «Rogue», που εμπεριέχεται στον τίτλο, σημαίνει κατεργάρης στην αγγλική γλώσσα και η τοποθέτηση σ΄αυτόν υπαινίσσεται τους «σχεδιασμούς» τρίτων επάνω στη ζωή των ανθρώπων.

Ο πασιφισμός

Του Στίβεν Σπίλμπεργκ

Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ (γεννημένος στις 18 Δεκεμβρίου 1946) ίσως είναι ο πιο πασιφιστής από τους τέσσερις σκηνοθέτες, αφού πιστεύει στην καλή και στην ειρηνοποιό εκδοχή,αλλά κάνει και μια σαφή νύξη για το ρόλο των επίσημων φορέων:

1.

Ναι, η ανθρωπότητα θα γνωρίσει καινούριους κόσμους («Στενές επαφές τρίτου τύπου»,1977) κι οι οποίοι θα είναι φιλικοί προς την ανθρωπότητα(«Ε.Τ. o εξωγήινος»,1982).

Ωστόσο,μερίδα των κυβερνώντων τα θέλει «όλα μόνο για τον εαυτό της» κι έτσι ο ίδιος ως δημιουργός εκφράζει μια δυσπιστία, σχετικά με το αν όλα γίνονται τελικά για το καλό μας.

2.

Υπάρχει μία αρχέγονη ιστορία της ανθρωπότητας, που είναι καλά κρυμμένη και την οποία γνωρίζουν μόνον κάποιοι ειδικοί («Οι κυνηγοί της χαμένης κιβωτού», 1981).

3.

 Η ανθρωπότητα θα πρέπει πάση θυσία να διατηρήσει τη επαφή, τη σχέση και το συναίσθημα ανεξάρτητα με το τι θα γίνει τελικά με την τεχνητή νοημοσύνη («Α.Ι. Τεχνητή Νοημοσύνη»,2001).

4.

Στο μέλλον θα μπερδευτούν η φαντασία με την πραγματικότητα («Έτοιμος ο παίκτης νο1», 2018) με τον άνθρωπο να δίνει ένα πραγματικό αγώνα,ώστε να ξεχωρίσει το αληθινό από το ψεύτικο.

Η ολοκληρωτική άποψη

Του Ρόλαντ Έμεριχ

Ο Γερμανός σκηνοθέτης Ρόλαντ Έμεριχ  (γεννημένος στις 10 Νοεμβρίου 1955) εκφράζει ίσως και την πιο ολοκληρωτική άποψη γύρω από τα μελλούμενα:

1.

Ένα έθνος «οδηγός» θα «σώσει» την ανθρωπότητα («Μέρα ανεξαρτησίας», 1996), προλέγοντας δηλαδή την ολοκληρωτική  θεωρία του Ντόναλντ  Τραμπ  για τη μοναδική «θεϊκή» αποστολή μιας συγκεκριμένης εθνότητας και η οποία παραβλέπει εσκεμμένα το βαθιά δημοκρατικό και το καλά ριζωμένο κοινοτικό κεκτημένο της κοινωνίας στη Βόρεια Αμερική.Οι άλλοι κόσμοι θα έρθουν ως κατακτητές στη Γη και θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι γι’ αυτό. Οι θεσμοί θέλουν το καλό μας, και θα πρέπει να βασιστούμε σ’ αυτούς για να επιβιώσουμε, έστω κι αν μας κρύβουν ενίοτε πράγματα.

2.

Οι ειδικοί είναι η λύση για όλα («Γκοτζίλα»,1988 και «Μετά την Επόμενη Μέρα», 2004), αλλά ενδέχεται να συμβεί και μια κομβική χρονική στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας μέσω της αντιστροφής του μεταναστευτικού ρεύματος.

3.

Οι πολυεθνικές εταιρείες θα εισέλθουν δυναμικά στο χώρο του διαστήματος («Σελήνη 44»,1990) και οι οποίες μελλοντικά θα μάχονται για την εξόρυξη μεταλλευμάτων,που θα πραγματοποιείται στους κοντινούς πλανήτες, καθώς και στη Σελήνη.

4.

Ένα πολιτικό έργο από τη φύση του,(«Η Αρχή Κιβωτός του Νώε», 1984),θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένα επιθετικό όπλο,καθώς και θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφή σε οποιονδήποτε πιθανό αντίπαλο.

Η πρόβλεψη

του Καρλ Σαγκάν

Η ζωή είναι μπροστά, το τι θα γίνει κανείς δε το ξέρει, αλλά νομίζουμε πως οι συγκεκριμένοι τέσσερις δημιουργοί μας έδωσαν πολλά εναλλακτικά σενάρια.

Ο Αμερικανός αστρονόμος Καρλ Σαγκάν (1934- 1996), πάντως,το είχε πει κάποτε: «Η πρόβλεψη που μπορώ να κάνω με τη μεγαλύτερη βεβαιότητα είναι ότι οι πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις θα είναι αυτές, για τις οποίες σήμερα δεν είμαστε αρκετά σοφοί,ώστε να τις προβλέψουμε»…

Είναι εκεί και μας περιμένουν…

©Typologos.com 2022