Οι τρεις τιτάνες του Σινεμά
Γράφει ο Νίκος Μόσχοβος
Δημοσιογράφος- Συγγραφέας
Στους τρεις «τιτάνες» του σινεμά Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν, Τσάρλι Τσάπλιν και Ντέιβιντ Γουόρκ Γκρίφιθ αναφέρεται ο δημοσιογράφος-συγγραφέας, Νίκος Μόσχοβος. Φωτογραφία από Gerd Altmann από το Pixabay
Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν, Τσάρλι Τσάπλιν και Ντέιβιντ Γουόρκ Γκρίφιθ είναι οι τρεις «τιτάνες» του σινεμά, στους οποίους οφείλουν πολλά οι σύγχρονοι κινηματογραφιστές και γενικά άπαντες οι άνθρωποι της 7ης τέχνης, γιατί είναι οι δημιουργοί, που έβαλαν τις βάσεις για την εξέλιξή της.
Η διαλεκτική του φιλμ
Από τη μια πλευρά, ο Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν είναι ο δημιουργός, ο οποίος ανέπτυξε την διαλεκτική του φιλμ και το αντίστοιχο μοντάζ σε τέτοιο σημείο, ώστε να μπορέσει ο ίδιος να χρησιμοποιήσει διαφορετικά ή όμοια πράγματα μεταξύ τους, ώστε να πετύχει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα στην κινηματογραφική εξιστόρηση της κάθε ιστορίας.
Η «γέννηση»
ενός κινηματογραφικού οράματος
Να πως απάντησε ο σπουδαίος και πρωτοπόρος σκηνοθέτης στο βασικό ερώτημα σχετικά με το πως «γεννήθηκε» όλο το κινηματογραφικό όραμά του:«Ακόμη και σε μια περιγραφή λιγότερο υπερβολική, η κάθε λεκτική απαρίθμηση των χαρακτηριστικών ενός ανθρώπου, βρίσκεται στην ανάγκη να χρησιμοποιήσει ένα σωρό από καταρράκτες, αλεξικέραυνα, τοπία, πουλιά κλπ.
Γιατί, λοιπόν,ο κινηματογράφος να προτιμήσει τις μορφές του θεάτρου της ζωγραφικής αντί να πάρει μαθήματα από τη μυθολογία της γλώσσας που επιτρέπει να παρουσιάζονται καινούργιες έννοιες ιδεών,από το συνδυασμό που μας δίδουν δυο συγκεκριμένες σημασίες δυο συγκεκριμένων πραγμάτων: Η γλώσσα βρίσκεται πολύ πιο κοντά στον κινηματογράφο από τη ζωγραφική».
Η σύνδεση του λόγου
με την κινηματογραφική απεικόνιση
Κι αυτό έκανε. Ο Αϊζενστάίν σχηματοποίησε τη γλώσσα σε εικόνες μέσα από «κοφτές» φράσεις για να παράγει το διαλεκτικό μοντάζ και να μας «δώσει» σκηνές σαν αυτή του καροτσιού με το μωρό, που κατεβαίνει απότομα τις σκάλες.
Μια σκηνή, που έχει «αντιγραφεί» δημιουργικά από τους μετέπειτα σκηνοθέτες, οι οποίοι θεωρούν τον Αϊζενστάινως τον άνθρωπο, που σχηματοποίησε τις «συντεταγμένες» του κινηματογραφικού μοντάζ.
Από την άλλη μεριά, ο Τσάρλι Τσάπλιν θεωρείται ως ο δημιουργός, που έφτασε στα ύψη την κινηματογραφική ρομαντική κωμωδία και καθιέρωσε τα γκαγκ ως τη βάση της ροής ενός κωμικού έργου. Ωστόσο, κι αν φαντάζει παράξενο ο Τσάρλι Τσάπλιν είναι και ο πατέρας του «πολιτικού σινεμά» – περισσότερο μάλιστα κι από τον Αϊζενστάιν – μέσα από τις συμβολικές ταινίες του:
«Ο Δικτάτορας» και «Μοντέρνοι Καιροί».
Οι τρεις τιτάνες του σινεμά μας θυμίζουν ότι όταν τα φώτα κλείνουν και αρχίζει η προβολή, τότε όλα τα όνειρα μπορούν να βγουν αληθινά.Φωτογραφία από Dan από το Pixabay
Η βάση
της κινηματογραφικής κωμωδίας
«Το μόνο που χρειάζομαι για να κάνω μια κωμωδία είναι ένα πάρκο, ένας αστυνόμος και ένα ωραίο κορίτσι», έλεγε ο ίδιος, ενώ η πολιτική φιλοσοφία,που εξέφρασε στο σινεμά,περικλείεται στην εξής φράση:
«Χρειάζεσαι τη δύναμη μόνον, όταν θέλεις να βλάψεις. Αλλιώς, η αγάπη είναι αρκετή για να τα κάνεις όλα».
Όσο για τον Ντέιβιντ Γουόρκ Γκρίφιθ, απλά τα είπε όλα ο Τσάρλιν Τσάπλιν μέσα από την εξής πρόταση:
«Είναι ο δάσκαλος όλων μας».
Θεωρείται ως ο δημιουργός,που καθιέρωσε τον επικό κινηματογράφο με το αριστουργηματικό φιλμ «Η Γέννηση ενός έθνους» εκ του οποίου η μνημειώδης σκηνή της κυματιζόμενης σημαίας να έχει «αντιγραφεί» μετέπειτα σε παρά πολλές νεότερες ταινίες.
Η τεχνική του κοντινού πλάνου
Ο Ντέιβιντ Γουόρκ Γκρίφιθ είναι κι ο εφευρέτης της τεχνικής του κοντινού πλάνου, που χρησιμοποιείται ευρέως σήμερα στο σινεμά και έγκειται σ’:«Ένα κοντινό-κοντινότερο πλάνο ,το οποίο χρησιμοποιείται στη σκηνοθεσία, στην παραγωγή της τηλεόρασης, στη φωτογραφία, ακόμα και στα κόμικς, ώστε να πλαισιώνει σφιχτά ένα άτομο ή ένα αντικείμενο.
Οι κοντινές λήψεις είναι ένα από τα πρότυπα που χρησιμοποιούνται τακτικά στα μεσαία και στα μεγάλα πλάνα (σ.σ.κινηματογραφικές τεχνικές).
Οι κοντινές φωτογραφίες εμφανίζουν τις περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά δεν περιλαμβάνουν την ευρύτερη σκηνή. Η μετακίνηση προς ή μακριά από ένα κοντινό πλάνο αποτελεί σήμερα ένας κοινός τύπος ζουμ».
Όταν κλείνουν τα φώτα
Συχνά, αναρωτιέμαι για τους τρεις συγκεκριμένους κινηματογραφιστές το πως κατάφεραν να αποδώσουν τόσα πολλά πράγματα (σε τεχνικές και νοήματα) με τα λίγα υλικά μέσα, που διέθεταν την εποχή τους και για το τι πραγματικά θα μπορούσαν να καταφέρουν,αν διέθεταν τα σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα.
Γιατί,όταν τα φώτα κλείνουν και αρχίζει η προβολή, τότε όλα τα όνειρα μπορούν να βγουν αληθινά…
©Typologos.com 2022
