Oι προκλήσεις της κυκλικής οικονομίας του υπέρ-τουρισμού και της κλιματικής αλλαγής

Συζητήθηκαν στο

Philoxenia Forum 2023

Η πρόκληση του υπέρ-τουρισμού και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο τουριστικό προϊόν απασχόλησαν τις εργασίες του «Philoxenia Forum 2023» με θέμα «Αναζητώντας την ισορροπία: κυκλική οικονομία-υπέρ-τουρισμός-κλιματική αλλαγή»,το οποίο πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 11 Νοεμβρίου 2023 στη Θεσσαλονίκη.

Το φόρουμ αυτό διεξήχθη στο πλαίσιο της διεθνούς έκθεσης τουρισμού «Philoxenia», η οποία διεξάγεται μαζί με τις «Hotelia» και «Real Estate Expo North» μέχρι και αύριο (Κυριακή  12 Νοεμβρίου 2023) στο διεθνές εκθεσιακό κέντρο Θεσσαλονίκης.

Η αιγίδα

Το  «Philoxenia Forum 2023»  πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Τμήματος Διοίκησης Οργανισμών, Marketing και Τουρισμού του  Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας (ΔΙΠΑΕ). Οι εργασίες του φόρουμ ανέδειξαν και το ρόλο της κυκλικής οικονομίας στη προσπάθεια για προστασία του περιβάλλοντος και βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

Οι χαιρετισμοί

Χαιρετισμούς στην έναρξη του «Philoxenia Forum 2023» απηύθυναν:

🟤Ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ-Helexpo, Δρ. Κυριάκος Ποζρικίδης.

🟤Η βουλευτής Κοζάνης και τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Καλλιόπη Βέττα.

🟤Η βουλευτής Λασιθίου και Τομεάρχης Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής, Κατερίνα Σπυριδάκη.

Ομιλία καθηγητή

Αποκαλυπτικός για το θέμα του υπέρ-τουρισμού ήταν ο έγκριτος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπόρνμουθ της Αγγλίας, Δημήτριος Μπούχαλης, ο οποίος επισήμανε ότι υπέρ-τουρισμός δεν υπάρχει,αλλά είναι βέβαιο ότι χρειάζεται μία  πολύ διαφορετική διαχείριση των τουριστικών προορισμών στο χωροχρόνο, επιμήκυνση της σαιζόν, μία «έξυπνη» τιμολογιακή πολιτική και γενικότερα μια αυξημένη και σε πραγματικό χρόνο αντιμετώπιση των αναγκών της τουριστικής ροής.

Ο «έξυπνος» τουρισμός

«Κατά τη διάρκεια της περιόδου του Covid οι κυβερνήσεις ασχολήθηκαν για πρώτη φορά σοβαρά με το τουρισμό, γιατί ξαφνικά ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας που ζούσαν από τη βιομηχανία της φιλοξενίας έμειναν χωρίς έσοδα»,  είπε ο κ. Μπούχαλης , ο οποίος παρατήρησε  ότι ο «έξυπνος» τουρισμός απαιτεί να χρησιμοποιούμε το τουρισμό για την Ελλάδα και όχι την Ελλάδα για τον τουρισμό».

Η σύμβουλος

της υπουργού Τουρισμού

της Βουλγαρίας

Από τη πλευρά της, η σύμβουλος της υπουργού Τουρισμού της Βουλγαρίας (σ.σ. τιμώμενη χώρα της «Philoxenia»)- καθηγήτρια, Μαριέλα Μόντεβα, τόνισε ότι ο υπέρ-τουρισμός είναι μια καινούργια πρόκληση και για τη Βουλγαρία.

Η κ. Μόντεβα υπογράμμισε ότι η λύση βρίσκεται στη προώθηση του τουρισμού όλο το χρόνο και σε όλη τη Βουλγαρία, για να ξεπεραστεί το εμπόδιο της εποχικότητας. Κατά την ίδια, πολύ σημαντική είναι και η ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

Η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης

Η αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης  Βούλα Πατουλίδου, αναφέρθηκε στις μεγάλες προσπάθειες που έχουν καταβληθεί για αύξηση της αναγνωρισιμότητας της Θεσσαλονίκης ως τουριστικού προορισμού. Μάλιστα, παραδέχθηκε ότι προβλήματα υπάρχουν, όπως είναι το κυκλοφοριακό, αλλά υποστήριξε πως η πόλη αυξάνει σταθερά τη τουριστική δημοφιλία της.

Ο εντεταλμένος σύμβουλος

του ΣΕΤΕ

Ο εντεταλμένος σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Αλέξανδρος Θάνος επισήμανε ότι δε μπορούμε να μιλάμε για υπέρ-τουρισμό εθνικά, αλλά για μία ανισορροπία με ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά.  

Ο κ. Θάνος είπε ότι  σε 5 από τις 13 Περιφέρειες της χώρας και μέσα σε 5 μήνες του έτους πραγματοποιείται το 90% των ετήσιων τουριστικών εσόδων.

Η αρνητική εμπειρία

από τον υπέρ-τουρισμό

Στην αρνητική εμπειρία που μπορεί να αποκομίσει ο επισκέπτης της χώρας από τον υπέρ-τουρισμό, και την οποία στη συνέχεια τη μεταφέρει στη πατρίδα του αναφέρθηκε διεξοδικά  η προϊσταμένη του Αυτοτελούς Τμήματος Παρακολούθησης και Ανάπτυξης Πόρων του Οργανισμού Διαχείρισης Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ), Αγγελική Μαραγκάκη.

Η ίδια ανέφερε πως είναι απαραίτητη η δημιουργία μίας καμπάνιας  για τη διαφοροποίηση των τουριστικών προορισμών, προκειμένου να μη συγκεντρώνονται οι τουρίστες σε συγκεκριμένα και μόνο σημεία.

Η διευθύντρια

εταιρικών υποθέσεων

της «Aegean Airlines»

Η διευθύντρια εταιρικών υποθέσεων της «Aegean Airlines», Μαρίνα Σπυριδάκη εξήγησε ότι υπέρ-τουρισμός στην Ελλάδα δεν υπάρχει, αλλά υφίσταται κακή διαχείριση των προορισμών, έλλειμμα υποδομών και έντονη εποχικότητα. Η κ. Σπυριδάκη δήλωσε ότι άλλο πράγμα είναι ο υπέρ-τουρισμός και άλλο ο συνωστισμός, ο οποίος  προκαλεί παροδικά δυσφορία, ενώ έθεσε ως πρωταρχικό στόχο αφενός τη χρονική και αφετέρου τη χωρική επιμήκυνση της τουριστικής σαιζόν.

Η ανάγκη

της προστασίας του περιβάλλοντος

Στη δεύτερη θεματική ενότητα του «Philoxenia Forum 2023» ήταν η σειρά της τοπικής αυτοδιοίκησης να τοποθετηθεί για τα ζητήματα του υπέρ-τουρισμού και της ανάγκης για τη προστασία του περιβάλλοντος από τη διογκούμενη τουριστική ανάπτυξη.

Ο δήμαρχος Σκιάθου

Ο δήμαρχος Σκιάθου,  Θοδωρής Τζούμας «εστίασε» στο γεγονός ότι η Σκιάθος πρέπει να εξυπηρετεί το καλοκαίρι 50-60.000 επισκέπτες ταυτόχρονα, όταν οι υποδομές του νησιού έχουν κατασκευαστεί για τις ανάγκες των 6.000 κατοίκων της. Ο κ. Τζούμας είπε ότι  -μεταξύ άλλων- η δημοτική αρχή του νησιού ως λύσεις προκρίνει τη δημιουργία νέων υποδομών στη Σκιάθο και η ευαισθητοποίηση όλων για την προστασία του περιβάλλοντος

Ο δήμαρχος Σκοπέλου

Ο δήμαρχος Σκοπέλου, Σταμάτης Περίσσης, επισήμανε ότι οι επιπτώσεις του τουρισμού δεν είναι μόνο στο φυσικό, αλλά και στο οικιστικό περιβάλλον, καθώς το νησί δέχεται μεγάλη πίεση σε ζητήματα, όπως  είναι το κυκλοφοριακό, ο θόρυβος από τα οχήματα κ.α. Προς τη κατεύθυνση βελτίωσης της κατάστασης προωθούνται λύσεις, όπως είναι τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, τα δημοτικά ποδήλατα, πάρκινγκ κι άλλες.

Ο αντιδήμαρχος

του Δήμου Ηρακλείου

Ο αντιδήμαρχος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού του Δήμου Ηρακλείου,  Γιώργος Σισαμάκης, υπογράμμισε ότι το τοπικό τουριστικό προϊόν δομείται με βιωσιμότητα και αειφορία,ενώ ήδη η πόλη έχει ηλεκτροκίνητα λεωφορεία και ποδήλατα, ενώ δημοσιοποίησε πως σύντομα θα κατασκευαστεί ένα «smart parking» στο κέντρο της.

Ο πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ

Κεντρικής Μακεδονίας

Ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας) Μιχάλης Γεράνης, είπε  ότι η κουλτούρα και η στάση μας απέναντι στη διαχείριση των απορριμμάτων μπορεί να δώσει λύσεις. «Με αίσθημα ευθύνης ο καθένας μέσα στο σπίτι του πρέπει να κάνει διαλογή των απορριμμάτων στη πηγή. Και η Πολιτεία έχει την ευθύνη της, όταν δε δίνει τα απαραίτητα εργαλεία», παραδέχθηκε ο ίδιος.

Η εμπειρία της Λευκωσίας

Ο γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου και διοικητικός λειτουργός της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής της Περιφέρειας Λευκωσίας, Σωτήρης Χριστοφόρου, υπογράμμισε ότι στη Κύπρο προφανώς υπάρχουν επιπτώσεις από το τουρισμό στο περιβάλλον. Ωστόσο, εξήγησε πως  η δημιουργία του Παρατηρητηρίου Τουρισμού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς επιτρέπει να καταγράφονται μετρήσιμα οι συνέπειες της τουριστικής ανάπτυξης, προκειμένου να προωθούνται συγκεκριμένες παρεμβάσεις.

Η υφυπουργός Τουρισμού

«Για την Ελλάδα, με τη τεράστια πολιτιστική κληρονομιά και τη φυσική ομορφιά, η «στροφή» στο κυκλικό τουρισμό είναι ευκαιρία και ευθύνη για όλους μας να το κάνουμε πράξη», ανέφερε η υφυπουργός Τουρισμού,  Έλενα Ράπτη μιλώντας από το βήμα του φόρουμ.

Η κ. Ράπτη  τόνισε  πως η ένταξη της κυκλικής οικονομικής δραστηριότητας στην οικονομία του τουρισμού είναι μια αναδυόμενη πρόκληση. Η υφυπουργός πρόσθεσε πως:

«Η βιωσιμότητα δεν είναι επιλογή, είναι ανάγκη και υποχρέωσή μας, ενώ σχετίζεται με το χρέος να διατηρήσουμε και να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές τους θησαυρούς που παραλάβαμε, παραμένοντας ταυτόχρονα οικονομικά ενεργοί και –στη  περίπτωση του τουρισμού- προσφέροντας μια αξέχαστη εμπειρία σε κάθε επισκέπτη.

Πέρα από τα βήματα που έχουν γίνει σε θεσμικό επίπεδο, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι όλο και περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές».

Να «αφήσουμε πίσω»

το γραμμικό μοντέλο

Την ανάγκη να «αφήσουμε πίσω» το γραμμικό μοντέλο και να πάμε στη κυκλική οικονομία υπογράμμισε ο τέως γενικός διευθυντής του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης του υπουργείου Περιβάλλοντος  και Ενέργειας  (ΥΠΕΝ) Διδάκτωρ Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Πολυτεχνείου του Βερολίνου και διευθύνων σύμβουλος της «Circular Innovation Solutions» , Δρ. Αδαμάντιος Σκορδίλης. Εξήγησε- όμως- πως για να συμβεί αυτό,  θα πρέπει να αλλάξουν τρία πράγματα:

☑️Τα επιχειρηματικά μοντέλα και δη στο κλάδο των ξενοδοχείων ( η καλύτερη διαχείριση αποβλήτων και η μείωση της σπατάλης τροφίμων).

☑️Η συμπεριφορά του καταναλωτή.

☑️Η χρήση και διαχείριση των αποβλήτων.

Η σημασία αξιοποίησης

των βιοαποβλήτων

Για τη σημασία αξιοποίησης των βιοαποβλήτων μίλησε  ο εντεταλμένος αντιπρόεδρος Διεθνών Σχέσεων της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ),  Νικόλαος Μουσιόπουλος.

Μάλιστα, σημείωσε πως τα βιοαπόβλητα δεν αξιοποιούνται και ένας σημαντικός ενεργειακός πόρος χάνεται, ενώ τόνισε ότι τα ξενοδοχεία θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά, να αναλάβουν δράση και να μη περιμένουν μόνον από τη πολιτεία.

Ο ίδιος εκτίμησε πως οι επιχειρηματίες του κλάδου, βλέποντας το πού «οδηγεί»  ο υπέρ-τουρισμός, έχουν κάθε λόγο να ακολουθήσουν τη λογική.

Η πράσινη

και η κυκλική οικονομία

Πεδίο δόξης λαμπρό αποτελεί η πράσινη και κυκλική οικονομία και βιοοικονομία για τον ελληνικό τουρισμό, σύμφωνα με το συνιδρυτή και διαχειριστή του Συμπλέγματος Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας, Νικόλαο Ντάβο.

Ο  ομιλητής εξήγησε πως – μεταξύ άλλων-  υπάρχουν πολλές δυνατότητες στη παραγωγή ενέργειας, στον οικολογικό σχεδιασμό και στη δημιουργία ετικέτας, ενώ κάλεσε τα ξενοδοχεία να «πρασινίσουν» και να κάνουν πιο βιώσιμη τη δραστηριότητά τους, κάτι που θα δώσει περισσότερους πόντους στον ελληνικό τουρισμό.

Τα απόβλητα

και οι ανακαινίσεις

Στο μεγάλο πρόβλημα των αποβλήτων από τις ανακαινίσεις και τις εργασίες επέκτασης που πραγματοποιούν κάθε χρόνο τα ξενοδοχεία «στάθηκε» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΑΝΑΚΕΜ, Ηλίας Δημητριάδης. Η εταιρεία αυτή ρυθμίζει, οργανώνει και υποστηρίζει την ανακύκλωση αποβλήτων από τεχνικά έργα.  Επιπλέον, ανέφερε πως περί το 40% -50% των έργων που εξυπηρετεί η ΑΝΑΚΕΜ έχει να κάνει με τέτοιου τύπου έργα των ξενοδοχείων και των μικρότερων τουριστικών καταλυμάτων.

Η πρόεδρος του ΕΟΤ

«Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ. Ευτυχώς, όμως,  υπάρχει ένα οπλοστάσιο νέων τεχνολογιών, όπλα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για τη πρόληψη και τη σωτηρία του περιβάλλοντός μας», ανέφερε η πρόεδρος του  Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ), Άντζελα Γκερέκου. Η πρόεδρος του ΕΟΤ τόνισε πως δεν υπάρχει κανένα τουριστικό προϊόν χωρίς να υπάρχει φύση και γη, ενώ σημείωσε πως το 2023 θα μείνει στη μνήμη μας ως μια χρονιά καμπής σε σχέση με τη κλιματική αλλαγή.

Ο πρύτανης του ΔΙΠΑΕ

Την ανάγκη περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αλλά και το σημαντικό ρόλο που πρέπει να παίξουν τα πανεπιστήμια υπογράμμισε ο πρύτανης του  Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ) – καθηγητής, Σταμάτης Αγγελόπουλος.

Ο γνωστός καθηγητής έδωσε έμφαση στο κομμάτι της εκπαίδευσης, ενώ υπογράμμισε ότι «αν φτάσαμε να διαχειριστούμε τη περιβαλλοντική κρίση του καλοκαιριού, αυτό έγινε γιατί είχαμε εκπαιδευμένους ανθρώπους σε πολλούς τομείς»,

Η σημασία του καιρού

Από τη πλευρά του, ο Δρ. Μετεωρολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης -ΑΠΘ (Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών ΕΛΓΑ-Αεροδρόμιο Μακεδονίας), Μιχάλης Σιούτας, τόνισε πως ο τουρισμός είναι από τους πρώτους τομείς που πλήττονται, καθώς το κλίμα, ο καιρός, είναι που κάνει ελκυστικό ένα προορισμό.

Ακόμη, χαρακτήρισε το ελληνικό κλίμα ως ένα από τα καλύτερα του κόσμου και το οποίο θα επιδείξει μεγάλη ανθεκτικότητα στις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, ο ομιλητής έσπευσε να τονίσει πως και η χώρα μας επηρεάζεται και φυσικά ο τουρισμός.

Οι συντονιστές

των θεματικών ενοτήτων

Οι συντονιστές των θεματικών ενοτήτων του φόρουμ ήταν:

🟤Ο Δρ. Ευάγγελος Χρήστου του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (θεματική: «Τι είναι στην πραγματικότητα ο Υπέρ-Τουρισμός και πώς αντιμετωπίζεται»).

🟤Η καθηγήτρια και διευθύντρια του εργαστηρίου Μάρκετινγκ MarLab του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Ροδούλα Τσιότσου, (θεματική: «Οι επιπτώσεις του τουρισμού στο περιβάλλον και η σωστή διαχείρισή του-Case studies)».

🟤Η δημοσιογράφος, Σοφία Παπαδοπούλου, (θεματική: «Η συμβολή της κυκλικής οικονομίας στο τουριστικό προϊόν»).

🟤Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής Γρηγόρης Τάσιος, (θεματική: «Το αποτύπωμα της κλιματικής αλλαγής στο τουρισμό»).

©Typologos.com 2023