H Τέχνη είναι Ειρήνη- Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2024

Από το Νορβηγό Νομπελίστα

Jon Fosse

και η υπόμνηση

του Καλλιτεχνικού Διευθυντή

του ΚΘΒΕ Αστέριου Πελτέκη

Η «Τέχνη είναι Ειρήνη», επισημαίνει ο Νορβηγός Νομπελίστας Λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας, Γιον Φόσε (Jon Fosse), ο οποίος υπογράφει φέτος το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2024, ενώ ο καλλιτεχνικός διευθυντής του  Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), Αστέριος Πελτέκης υπογραμμίζει στην υπόμνησή του ότι η μοναδική τέχνη του θεάτρου «υπερβαίνει σύνορα και πολιτισμούς και «φέρνει κοντά» διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικές κουλτούρες, διαφορετικές τέχνες». Ας δούμε, αναλυτικά τα γραφόμενα των δύο θεατράνθρωπων:

Το μήνυμα του Γιον Φόσε

για την

Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου

«Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ταυτόχρονα μοιάζει με όλους τους άλλους ανθρώπους. Η ορατή, εξωτερική μας εμφάνιση είναι διαφορετική από όλων των άλλων, φυσικά, αλλά υπάρχει -επίσης-  κάτι μέσα στον καθένα από εμάς, που ανήκει μόνο σε αυτό το άτομο – που είναι μόνο αυτό το άτομο. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε το πνεύμα του ή την ψυχή του.

 Ή αλλιώς, μπορούμε να αποφασίσουμε να μη το χαρακτηρίσουμε καθόλου με λέξεις, απλά να το αφήσουμε ήσυχο.

Η τέχνη

«σπάει» τα όρια

μεταξύ των γλωσσών

Η τέχνη «σπάει» τα όρια μεταξύ γλωσσών, γεωγραφικών περιοχών, χωρών. Συγκεντρώνει όχι μόνο τις ατομικές ιδιότητες του καθενός, αλλά και με μια άλλη έννοια, τα ατομικά χαρακτηριστικά κάθε ομάδας ανθρώπων, για παράδειγμα κάθε έθνους.

Η τέχνη το κάνει αυτό όχι ισοπεδώνοντας τις διαφορές και κάνοντας τα πάντα ίδια, αλλά αντίθετα, δείχνοντάς μας τι είναι διαφορετικό από εμάς, άλλο ή ξένο.

Η κάθε σπουδαία Τέχνη

και το μυστήριο της

Κάθε σπουδαία τέχνη περιέχει ακριβώς αυτό: Κάτι ξένο, κάτι που δε μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως κι όμως ταυτόχρονα το κατανοούμε κατά κάποιο τρόπο.

Περιέχει ένα μυστήριο, ας πούμε. Κάτι που μας γοητεύει και έτσι μας ωθεί πέρα από τα όριά μας και με αυτόν τον τρόπο δημιουργεί την υπέρβαση που κάθε τέχνη πρέπει και να περιέχει μέσα της και να μας «οδηγεί»  σ’ αυτήν.

Η τέχνη

«φέρνει κοντά»

τα αντίθετα

Δε γνωρίζω καλύτερο τρόπο για να φέρει κανείς κοντά τα αντίθετα. Αυτή είναι η ακριβώς αντίστροφη προσέγγιση από εκείνη των βίαιων συγκρούσεων, που βλέπουμε τόσο πολύ συχνά στο κόσμο, οι οποίες υποκύπτουν στο καταστροφικό πειρασμό να εξοντώσουν οτιδήποτε ξένο, οτιδήποτε μοναδικό και διαφορετικό, συχνά χρησιμοποιώντας τις πιο απάνθρωπες εφευρέσεις που έχει θέσει στη διάθεσή μας η τεχνολογία.

Η τρομοκρατία

και ο πόλεμος

Υπάρχει τρομοκρατία στο κόσμο. Υπάρχει πόλεμος. Διότι οι άνθρωποι έχουν και μια ζωώδη πλευρά που καθοδηγείται από το ένστικτο να βιώνουν το άλλο, το ξένο, ως απειλή για τη δική τους ύπαρξη και όχι ως ένα συναρπαστικό μυστήριο.

 Έτσι εξαφανίζεται η μοναδικότητα -οι διαφορές που όλοι μπορούμε να δούμε-, αφήνοντας πίσω μια συλλογική ομοιομορφία, όπου οτιδήποτε διαφορετικό αποτελεί απειλή που πρέπει να εξαλειφθεί. Αυτό που φαίνεται από έξω ως διαφορά, για παράδειγμα στη θρησκεία ή στη πολιτική ιδεολογία, γίνεται κάτι που πρέπει να κατατροπωθεί και να καταστραφεί.

Το κάτι

το μοναδικό

Ο πόλεμος είναι η μάχη ενάντια σε αυτό που βρίσκεται βαθιά μέσα σε όλους μας: Το κάτι μοναδικό. Και είναι -επίσης- μια μάχη ενάντια στη τέχνη, ενάντια σε αυτό που βρίσκεται βαθιά μέσα σε κάθε τέχνη.

Μίλησα εδώ για την τέχνη γενικά, όχι για το θέατρο ή τη θεατρική γραφή ειδικότερα, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή, όπως είπα, όλη η καλή τέχνη, κατά βάθος, περιστρέφεται γύρω από το ίδιο πράγμα:

Παίρνει το εντελώς μοναδικό, το εντελώς συγκεκριμένο, και το καθιστά καθολικό. Ενώνει το ιδιαίτερο με το καθολικό μέσω της καλλιτεχνικής του έκφρασης: Δεν εξαλείφει την ιδιαιτερότητά του, αλλά την τονίζει, αφήνοντας το ξένο και το άγνωστο να λάμψει ξεκάθαρα.

Η τέχνη είναι ειρήνη

Ο πόλεμος και η τέχνη είναι αντίθετα, όπως ακριβώς ο πόλεμος και η ειρήνη είναι αντίθετα – είναι τόσο απλό. Η τέχνη είναι ειρήνη.

*Jon Fosse»

«ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΖΙ»

Με τη πεποίθηση ότι το μέλλον είναι για όλους όσους έχουν τη προοπτική να το δημιουργήσουν προσυπογράφει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ, Αστέριος Πελτέκης το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου (27 Μαρτίου), που έγραψε  ο Νορβηγός Νομπελίστας λογοτέχνης  και θεατρικός συγγραφέας, (Γιον Φόσε Jon Fosse), υπογραμμίζοντας ότι:

«27 Μαρτίου: Παγκόσμια ημέρα για τη τέχνη του θεάτρου, μια τέχνη μοναδική, αφού υπερβαίνει σύνορα και πολιτισμούς και φέρνει κοντά διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικές κουλτούρες, διαφορετικές τέχνες σε μια συνθήκη, όπου όλοι και όλα συνεργάζονται με στόχο ένα κοινό όραμα που το «μοιράζονται» στη συνέχεια με το κοινό. «ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΖΙ» είναι το φετινό μας σύνθημα, επειδή μαζί συνυπάρχουμε, δημιουργούμε, αλληλοεπιδρούμε, εξελισσόμαστε και τελικά υπάρχουμε.

Γιατί το μέλλον είναι για όλους όσους έχουν τη προοπτική να το δημιουργήσουν. Το Θέατρο μέσα από την ομαδικότητα μπορεί και «ταξιδεύει» παντού χωρίς περιορισμούς και προκαταλήψεις υπενθυμίζοντας ότι «Η Τέχνη είναι ειρήνη», όπως ακριβώς, «κλείνει» το μήνυμά του για το φετινό εορτασμό της ημέρας του θεάτρου ο Νομπελίστας λογοτέχνης, Γιόν Φόσε».

 Ο εορτασμός

της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου

Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου(ΔΙΘ) με την έναρξη της σεζόν του «Θεάτρου των Εθνών» στο Παρίσι και με το πρώτο μήνυμα να γράφεται από τον Ζαν Κοκτώ. Έκτοτε, εορτάζεται στις 27 Μαρτίου εκάστου έτους από τη παγκόσμια θεατρική κοινότητα, εκπροσωπώντας έτσι μια ευκαιρία υπενθύμισης της ετερότητας αυτής της καλλιτεχνικής έκφρασης και προώθησης του αντίκτυπου που το θέατρο έχει στις σύγχρονες κοινωνίες.

 *Τη μετάφραση του κειμένου του κ. Φόσε στα ελληνικά από την αγγλική μετάφραση του νορβηγικού πρωτοτύπου πραγματοποίησε η  Γιόλα Κλείτου για το Κυπριακό Κέντρο Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΚΚΔΙΘ).

©Typologos.com 2024