Πολιτισμός και ορυκτές πρώτες ύλες

Από τη γραμμική παραγωγή στη κυκλική οικονομία

Παραδείγματα από την ελληνική εξορυκτική βιομηχανία

Η εξέλιξη του πολιτισμού  

είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη

 με την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών

22:59:28,04/07/2022

Η εξέλιξη του πολιτισμού  είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών.

Αυτό ανέφερε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, Αθανάσιος Κεφάλας  παρεμβαίνοντας στο Delphi Forum VII  και μιλώντας στην ενότητα «Integrating Industry 4.0 and Circular Economy».

 «Η υιοθέτηση καλών εξορυκτικών πρακτικών από πολύ νωρίς, καθώς και η σταδιακή ενσωμάτωση  των αρχών της Βιώσιμης Ανάπτυξης στην στρατηγική ανάπτυξης των επιχειρήσεων του κλάδου «οδηγεί» σε περισσότερο αποτελεσματική αξιοποίηση των ορυκτών πόρων.

Έτσι σταδιακά οδηγούμαστε στην αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από την αναλογική- γραμμική παραγωγή πρώτων υλών, την ελαχιστοποίηση ή και το μηδενισμό παραγωγής εξορυκτικών αποβλήτων, καθώς και στη η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, τα οποία είναι κρίσιμα ζητούμενα για ένα βιώσιμο υπόδειγμα ανάπτυξης και η εξορυκτική βιομηχανία αποτελεί «παίκτη». αλλά και «enabler» αυτού», παρατήρησε ο κ. Κεφάλας.

Σταδιακή ενσωμάτωση

των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης

από τις Ελληνικές Μεταλλευτικές Επιχειρήσεις

 Ταυτόχρονα, επισήμανε ότι η υιοθέτηση καλών εξορυκτικών πρακτικών από πολύ νωρίς, καθώς και η σταδιακή ενσωμάτωση  των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στην στρατηγική ανάπτυξης των επιχειρήσεων του κλάδου οδηγεί σε περισσότερο αποτελεσματική αξιοποίηση των ορυκτών πόρων.

Η εξέλιξη του πολιτισμού 

κι ορυκτές πρώτες ύλες

Κατά τον ίδιο, η εξέλιξη του πολιτισμού  είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών και δεν είναι τυχαία η ονομασία μεγάλων ιστορικών περιόδων με το υλικό  που κυριαρχεί, όπως  είναι η νεολιθική εποχή,  η εποχή του χαλκού κλπ. «Το μοντέλο της γραμμικής παραγωγής «οδηγεί»  στη δημιουργία απορριμμάτων στις φάσεις της εξόρυξης και  της κατεργασίας των ορυκτών και με τον τρόπο αυτό τα πλούσια κοιτάσματα εξαντλούνται γρήγορα, δημιουργείται σπανιότητα για αρκετές ορυκτές πρώτες ύλες και δε αριστοποιείται το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του εξορυκτικού κλάδου», είπε ο κ. Κεφάλας.

Παραδείγματα αποτελεσματικής εφαρμογής

των αρχών της κυκλικής οικονομίας

Παρουσίασε, δε, μερικές από τις δράσεις και τις πρακτικές που εφαρμόζονται στην  Ελλάδα  και τα οποία καταδεικνύουν την αποτελεσματική εφαρμογή αρχών της κυκλικής οικονομίας σε διάφορα στάδια της εξορυκτικής διαδικασίας:

1.Αξιοποίηση

των προηγμένων υπολογιστικών συστημάτων

Αξιοποίηση των  προηγμένων υπολογιστικών συστημάτων για την αποτύπωση, τη μοντελοποίηση των κοιτασμάτων και το σχεδιασμό των εκμεταλλεύσεων,  ώστε να μεγιστοποιείται η απόληψη των διαθεσίμων πόρων, καθώς και να ελαχιστοποιείται η αναγκαία κάθε φορά έκταση για τις εξορυκτικές δραστηριότητες.

Στην Ελλάδα,  η εξόρυξη απασχολεί περίπου το 0,017% της έκτασης της, δημιουργώντας επάνω από το 3% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (Α.Ε.Π.), και περίπου 100.000 στρέμματα έχουν ήδη αποκατασταθεί με επαναπρασίνισμα ή και με περισσότερο καινοτόμες μετά-μεταλλευτικές χρήσεις (γεωργική γη σε εξοφλημένα ορυχεία λιγνίτη και μπεντονίτη, αμπέλια σε ορυχεία περλίτη, τεχνητές λίμνες σε λιγνιτωρυχεία και λατομεία αδρανών υλικών κλπ.).

2.Προηγμένα συστήματα διαχείρισης

 των διεργασιών κατεργασίας

Προηγμένα συστήματα διαχείρισης των διεργασιών κατεργασίας με χρήση προηγμένης τεχνολογίας για τη  μείωση των αποβλήτων και εφαρμογή συγχρόνων συστημάτων  αποκονίωσης που ελέγχουν αποτελεσματικά τις εκπομπές και συλλέγουν σημαντικές ποσότητες ορυκτών, οι οποίες  αξιοποιούνται εμπορικά ή ως υλικό επαναπλήρωσης των κενών των εκμεταλλεύσεων. Χαρακτηριστικό  είναι ότι   οι  150 μονάδες αποκονίωσης στις εγκαταστάσεις στη Μήλο διασφαλίζουν εμπορική αξιοποίηση του συνόλου του τροφοδοτούμενου μπεντονίτη και συλλογή, εδώ και πέντε χρόνια, μέχρι και 100.000 ΜΤ λεπτόκκοκου περλίτη,  που μέρος του,  γίνεται εμπορεύσιμο προϊόν και το υπόλοιπο χρησιμοποιείται ως υλικό επαναπλήρωσης των κενών των ορυχείων από τα οποία προήλθαν.

Στη μεταλλουργία του αλουμινίου

Ανάλογα στη μεταλλουργία του αλουμινίου, η διαχείριση των υπολειμμάτων του βωξίτη στη Βοιωτία με αφύγρανση τους  παρέχει τη δυνατότητα να αποθηκεύονται στη ξηρά πολλές εκατοντάδες χιλιάδες τόνους το χρόνο, με προσωρινή χρήση στην αποκατάσταση  των κενών και με πιθανή δημιουργία «ανθρωπογενών δευτερογενών κοιτασμάτων» σπάνιων γαιών ή υλών βιομηχανικής συμβίωσης.

Οι εγκαταστάσεις  σφαιροποίησης

της σκόνης λευκολίθου

Στη Χαλκιδική  λειτουργούν  εγκαταστάσεις  σφαιροποίησης της σκόνης  λευκολίθου που συλλέγεται στα συστήματα αποκονίωσης και  μετατρέπεται σε εμπορεύσιμα προϊόντα  ποσότητας περίπου 30.000 τόνων το χρόνο, με εξοικονόμηση πρωτογενούς παραγωγής, μείωση των στείρων καθώς και των  εκπομπών  του διοξειδίου του άνθρακος  (CO2) κατά περίπου 3.638 tn το χρόνο.

3.Απόληψη

των χρήσιμων ορυκτών και μετάλλων

Απόληψη χρήσιμων ορυκτών και μετάλλων από παλιές αποθέσεις καταλοίπων με χαμηλές περιεκτικότητες που αποτελούν πλέον δευτερογενή κοιτασμάτων. Τα παραδείγματα εδώ είναι πολλά, με χαρακτηριστικά:

 α. Την εκμετάλλευση των αρχαίων σκουριών στο σύγχρονο Λαύριο πριν από την εξάντληση στη συνέχεια των φυσικών αποθεμάτων

 β. Τη σταδιακή αξιοποίηση ποσότητας επάνω από 40.000.000 τόνων παλαιών σωρών απορριμμάτων του λευκολίθου στη Χαλκιδική, με την υιοθέτηση των  τεχνολογικών καινοτομιών στο παραγωγικό στάδιο του κυρίως εμπλουτισμού, που θα μειώσει τα παραγόμενα εξορυκτικά απόβλητα κατά περίπου 1.500.000 τόνους το χρόνο, θα εξοικονομήσει  685.000 λίτρα πετρελαίου το χρόνο και τις αντίστοιχες  εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακος  (CO2)  1.807 τόνους το χρόνο.

γ. Την απόληψη 3.260.000 MT παλιών τελμάτων και εξορυκτικών αποβλήτων από άλλη εταιρεία στη Χαλκιδική και με το τρόπο αυτό την εξυγίανση και την αποκατάσταση έκτασης 330 στρεμμάτων.

Η αξιοποίηση των απορριμμάτων

 και των αποβλήτων

Σημαντική πρακτική της κυκλικής οικονομίας είναι η αξιοποίηση των απορριμμάτων και των αποβλήτων μίας διεργασίας από μία επόμενη στο πλαίσιο της βιομηχανικής συμβίωσης. Οι περιπτώσεις τέτοιας αλυσίδας αξίας είναι αρκετές, αλλά ο κ. Κεφάλας παρουσίασε τρεις από αυτές, ήτοι:

α. Μάρμαρα: Η  λατόμευση μαρμάρων έχει κύριο στόχο τη παραγωγή ογκομαρμάρων που έχουν συντελεστή απόληψης περίπου 10% και το υπόλοιπο με μορφή μικρών όγκων ή λατυπών ήταν απόρριμμα. Ήδη, όμως, έχουν δημιουργηθεί μονάδες καθετοποίησης για παραγωγή πλακιδίων ή υλικών για τις κατασκευές (π.χ. κονιάματα), ενώ ποσότητες που ξεπερνούν τις 100.000 τόνους το χρόνο αξιοποιούνται για την παραγωγή ανθρακικού ασβεστίου.

β. Βωξίτης: Αποτελεί  τη πρώτη ύλη για την παραγωγή τσιμέντου τύπου portland,  είτε με τη μορφή πρωτογενούς μεταλλεύματος χαμηλής ποιότητας, είτε με τη μορφή του στερεού καταλοίπου της μεταλλουργίας αλούμινας-αλουμινίου.

γ. Περλίτης: Στη  παραγωγή του αδιόγκωτου περλίτη παράγονται ψιλομερή υλικά που αξιοποιούνται στη παραγωγή ποζολανικού τσιμέντου, στη  παραγωγή τσιμεντοειδών προσθέτων, ενώ γίνεται επένδυση  στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης για τη παραγωγή μίας νέας γενιάς μονωτικών υλικών.

4.Ο χαλκός

Ο χαλκός είναι ένα μέταλλο που έχει «βαφτίσει»  μία ολόκληρη περίοδο της ιστορίας του ανθρώπινου γένους και το 70% της παραγωγής του,  αφορά στην ενέργεια και στις εφαρμογές αγωγιμότητας. Το 65% της παραγωγής των τελευταίων 100 χρόνων βρίσκεται ακόμα σε χρήση και το ποσοστό ανακύκλωσης του, είναι περίπου 32%. Αυτό σημαίνει πως για να καλυφθεί η ζήτηση απαιτείται η παραγωγή σημαντικών ποσοτήτων πρωτογενούς μετάλλου.

 Η φροντίδα για το πλανήτη

«Η φροντίδα για το πλανήτη μας,  είναι η κοινή μας πρόκληση και οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης αποτελούν πλέον το πλαίσιο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών και των δράσεων,  ώστε να διασφαλιστεί ότι θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές «ένα καλύτερο κοινό σπίτι», κατέληξε ο κ. Κεφάλας.

©Typologos.com 2022