Περί σοβαρότητας ή μη στην Τέχνη κι όχι μόνο

by NIKOS · Published 26 Φεβρουαρίου 2021 · Updated 2 Ιανουαρίου 2022

Δημοσιογράφο – συγγραφέα

20:05:14,02/26/2021

O δημοσιογράφος- συγγραφέας Νίκος Μόσχοβος γράφει για τη σοβαρότητας ή μη στην «Τέχνη» (κι όχι μόνο)

Η σοβαρότητα στη ζωή και στην τέχνη είναι το βασικό θέμα, που συζητείται ενίοτε στα καλλιτεχνικά «πηγαδάκια», όπου κάποιοι -κάποιες θεωρούν τους εαυτούς τους, «μεγάλους και τρανούς» και όσους τους ασκούν κριτική αμέσως τους βαφτίζουν «μέτριους». Κοινώς, όπως λέει ο λαός μας, έχουν «καβαλήσει το καλάμι», αφού νομίζουν πως έχουν το αλάνθαστο και ξέρουν τα πάντα. Πάντοτε, κάποιοι -κάποιες βάζουν το προσωνύμιο «σοβαρός», ώστε να καθορίσουν το έργο και τον εαυτό τους, ξεχνώντας πως το ήθος κάνει μεγάλο το καλλιτέχνη.

Η υπευθυνότητα

Το θέμα περί «σοβαρότητας» πολλές φορές πηγαίνει σε επικίνδυνες ατραπούς και πολλές φορές οι εκφραστές περί των «σοβαρών» θεμάτων εκφράζουν μία διαχωριστική και θα έλεγα ρατσιστική άποψη.

Αυτοί, όμως, που εκφράζουν αυτή την άποψη δεν είναι πάντοτε κατά ανάγκη, ρατσιστές. Απλώς, προσπαθούν να περιχαρακώσουν το χώρο τους, ώστε να «ξεχωρίσουν» από τους άλλους ή από τους εκφραστές μίας διαφορετικής άποψης ή για να αποφύγουν τις τυχόν ευθύνες.

Ωστόσο, μαζί με το ήθος «πηγαίνει αντάμα» με μία πολύ συγκεκριμένη ιδιότητα: Η υπευθυνότητα. Ο άνθρωπος, ο οποίος θέλει να είναι υπεύθυνος απέναντι σε αυτό που κάνει, εργάζεται εξαντλητικά και μέχρι τελικής πτώσεως για να επιτύχει το καλύτερο αποτέλεσμα. Συγχρόνως, δεν υποβιβάζει κανέναν ή καμία από οποιοδήποτε χώρο θεωρώντας «ανώτερο» τον εαυτό του, από τους άλλους ανθρώπους, γενικά. Ούτε εξασκεί βία, ούτε χλευάζει κι ούτε χαμογελά χαιρέκακα. Ούτε υποβαθμίζει το ταλέντο ενός άλλου ανθρώπου κι ούτε θεωρεί πως δικαιούται apriori κάθε θέση ή εξουσία.

Η ουσία ως άνθρωποι

Δεν καταλάβαμε ποτέ στη ζωή μας, την οριοθέτηση διαχωριστικών γραμμών στα θέματα της τέχνης κι όχι μόνο. Γιατί νομίζουμε πως χάνουμε την ουσία ως άνθρωποι. Και η ουσία είναι η πραγματοποίηση των ονείρων μας, μέσω του ήθους και της πράξης. Στη ζωή και στην τέχνη έχουν ουσία μόνο λίγα πράγματα: Οι δικοί μας,άνθρωποι (η οικογένεια), το να ζεις τις μικρές ανθρώπινες στιγμές, να δημιουργείς, επειδή το θέλεις εσύ κι όχι το επιθυμούν οι άλλοι, καθώς και να αγαπάς αυτό που κάνεις.

Δεν κάνουμε ποτέ τον ειδικό ή τον παντογνώστη. Άλλωστε, ένα μόνο πράγμα συνειδητοποιήσαμε καλά στη ζωή ετούτη ότι «μαθαίνουμε και ξανά μαθαίνουμε». Ίσως, γι’ αυτό δεν εντασσόμαστε στους «σοβαρούς-εστέτ » περί της τέχνης ή της ζωής γενικά, αλλά σε εκείνους τους ανθρώπους, «οι οποίοι καταθέτουν από ψυχής ότι κάνουν».

ὕβρις γὰρ ἐξανθοῦσ’ ἐκάρπωσε στάχυν ἂτης, Αισχύλος, Πέρσαι, 821-822.Φωτογραφία από Comfreak από το Pixabay

Η ευθύνη στη ζωή

Γιατί πάντοτε το πιο μεγάλο βάρος της ζωής είναι η ευθύνη. Το να είσαι υπεύθυνος σημαίνει πως θα πρέπει να «παίρνεις τις δύσκολες αποφάσεις». Να συγκρούεσαι. Να μη δέχεσαι να σε «πωλούν πίσω από την πλάτη». Παράλληλα, διαφωνούμε κάθετα και με όσους «κόβουν» ή «ψαλιδίζουν» τα όνειρα των νέων σε ηλικία ανθρώπων. Το να μη αποδέχεσαι την ευθύνη για κάτι, σημαίνει κατά την αρχαϊκή έννοια «την ύβριν», που επιφέρει τη νέμεση (ὕβρις γὰρ ἐξανθοῦσ’ ἐκάρπωσε στάχυν ἂτης, Αισχύλος, Πέρσαι, 821-822).

Ίσως, γι’ αυτό το λόγο δε τασσόμαστε με αυτούς που «λαϊκίζουν» και «χαϊδεύουν αυτιά» ή «κόβουν κεφάλια» ή θεωρούν ότι «κομίζουν τη μοναδική λύση» (σ.σ Έλα και πες μου,πότε αλάθητος υπήρξες μάντης;Έλα και πες μου,πότε αλάθητος υπήρξες μάντης; Όταν η σκύλα Σφίγγα τραγουδούσε εδώ,άρθρωσες λόγο σωτηρίας στους πολίτες; Σοφοκλής «Οιδίπους Τύραννος»).

Δε τασσόμαστε με αυτούς, που ορίζουν ως «σοβαρούς» ή «γνώστες της απόλυτης αλήθειας» τους εαυτούς τους, μη αποδεχόμενοι την ευθύνη. Δε τασσόμαστε με αυτούς, που νομίζουν πως η ανάλωση των ανθρώπων αποτελεί δείγμα εξυπνάδας κι επιτυχίας.

Η υπευθυνότητα στην Τέχνη

Η υπευθυνότητα στην τέχνη και στη ζωή είναι μεγάλο πράγμα. Σημαίνει πως δεν το βάζεις «κάτω τις δυσκολίες» και παλεύεις για το δικό σου, αύριο. Τα μεγάλα λόγια «περί σοβαρότητας» και τις «μεγάλες κορώνες» τα «αφήνουμε» σε άλλους.

Σε εκείνους, που νομίζουν ότι μπορούν να οριοθετούν τον κόσμο και τα έχουν κάνει σήμερα κυριολεκτικά «ρημαδιό».

Η ζωή ελλοχεύει εκπλήξεις

Η ζωή, όμως, ελλοχεύει πάντοτε εκπλήξεις. Πάντοτε δε ξέρεις το που μπορεί να σε βγάλουν τα μονοπάτια και τα σοκάκια του μέλλοντος, αλλά επιλέγουμε να «κλείσουμε» πάντοτε τις πόρτες στους «καπηλευτές ονείρων», όσο κι αν μας κοστίζει αυτό. Σε αυτό είμαστε πάντοτε ξεκάθαροι:

Σαν ανάμνηση σε κρατώ,

Στην πόλη τριγυρνώ

Τους ανθρώπους κοιτώ,

Τα λάθη ενίοτε συγχωρώ

Μα τη αλήθεια μου, κρατώ

στους δρόμους του ονείρου περπατώ, γράψαμε κάποτε.