O Αστρονομικός Σταθμός Χολομώντα του Α.Π.Θ

O Αστρονομικός Σταθμός Χολομώντα του Α.Π.Θ.

εντάσσεται στο πρόγραμμα «Fibre in the sky»

του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος

17:10:39.03/01/2021

H αναβάθμιση του Αστρονομικού Σταθμού Χολομώντα με υποδομή λέιζερ θα βοηθήσει ακόμη στις τηλεπικοινωνίες, καθώς και σε επιχειρήσεις έρευνας- διάσωσης. Φωτογραφία από Gerd Altmann από το Pixabay 

Με στόχο την ανάπτυξη της νέας γενιάς ασφαλών- δορυφορικών επικοινωνιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της μεθόδου  της κβαντικής κρυπτογραφίας οπτικών σημάτων και των λέιζερ  επιλέχθηκε ο Αστρονομικός Σταθμός Χολομώντα του  Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ., έδρα: Χαλκιδική)  από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) για ένταξη  στο πιλοτικό πρόγραμμα, με τίτλο: «Fibre in the sky» (σ.σ. οπτικές ίνες στον ουρανό),. Η ένταξη του Αστρονομικού Σταθμού στο συγκεκριμένο πρόγραμμα έγινε εφικτή ύστερα από πρόταση του τομέα Αστρονομίας, Αστροφυσικής και Μηχανικής του τμήματος Φυσικής του Α.Π.Θ.

Έργο των καθηγητών Ιωάννη Σειραδάκη και Σταύρου Αυγολούπη 

Ο εκπαιδευτικός αστρονομικός σταθμός λειτουργεί εδώ και χρόνια  στος εγκαταστάσεις του Α.Π.Θ. στον Ταξιάρχη της Χαλκιδικής. Αποτελεί έργο του  αείμνηστου καθηγητή Ιωάννη Σειραδάκη και του καθηγητή Σταύρου Αυγολούπη. Επί σειρά ετών συλλέχθηκαν πολλές παρατηρήσεις  με τη συμμετοχή πολλών φοιτητών του Τμήματος Φυσικής. Με αυτό τον τρόπο καταδείχθηκε η εξαιρετική ποιότητα του ουρανού (σ.σ. επάνω από τον Ταξιάρχη) για αστρονομικές παρατηρήσεις.

Η αναβάθμιση του Αστρονομικού Σταθμού Χολομώντα σε ερευνητική υποδομή προτάθηκε από τον  αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Φυσικής του Α. Π.Θ.  Κλεομένη Τσιγάνη. Βασικός στόχος της αναβάθμισης θα είναι η συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα παρατήρησης τεχνητών δορυφόρων (σ.σ. στην έρευνα και στις  υπηρεσίες  τύπου SST, Space Surveillance & Tracking).

Σε πλήρη ανάπτυξη θα μπορεί ο σταθμός να χρησιμοποιεί δύο εξειδικευμένα, ρομποτικά τηλεσκόπια, τα οποία θα αξιοποιηθούν και σε άλλα ερευνητικά αντικείμενα, όπως είναι:

♦Η παρατήρηση των δυνητικά επικίνδυνων παραγήινων αστεροειδών.

♦Η ανίχνευση πηγών βαρυτικών κυμάτων στα οπτικά μήκη κύματος,  που γίνεται στο πλαίσιο της συμμετοχής της επιστημονικής ομάδας του καθηγητή του τμήματος Φυσικής του Α.Π.Θ. Νίκου Στεργιούλα στο διεθνές πρόγραμμα «Virgo».

Το Νεφέλωμα του Ωρίωνα. Φωτογραφία από WikiImages από το Pixabay 

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος θα χρηματοδοτήσει την εγκατάσταση επιπλέον εξοπλισμού που θα επιτρέπει την αποστολή και τη  λήψη δεδομένων σε υπερυψηλές ταχύτητες, με τη χρήση των  λέιζερ αντί των ραδιοκυμάτων.

Οι οπτικές ίνες στον ουρανό 

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Fibre in the sky» (σ.σ. οπτικές ίνες στον ουρανό) θα παρέχονται υπηρεσίες, όπως είναι:

♦Η διασύνδεση και ενοποίηση των δορυφορικών συστημάτων.

♦Η υποστήριξη των επίγειων δικτύων και η παροχή των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.

♦Η παροχή υπηρεσιών σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και σε έκτακτες περιστάσεις (π.χ. φυσικές καταστροφές).

♦Η κάλυψη απομακρυσμένων περιοχών με τηλεπικοινωνίες υψηλών ταχυτήτων.

♦Ο εξ’ αποστάσεως χειρισμός εξοπλισμού σε απομακρυσμένα σημεία.

Μικρή ιστορική ανασκόπηση

Το πρόγραμμα «Fibre in the sky» αποτελεί τμήμα του ευρύτερου προγράμματος Euro QCI (Quantum Communication Infrastructure).

Οι οπτικές ίνες στον ουρανό άρχισαν να αναπτύσσονται από το 2014, οπότε οι ομάδες του Διαστημικό Κέντρο Επιχειρήσεων του ESA (ESOC)   στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας  παρακολούθησαν με προσοχή το Sentinel-1 του Οργανισμού και το Alphasat της Inmarsat να συνδέονται  μέσω σημάτων  λέιζερ που εκτείνονταν σχεδόν 36.000 χιλιόμετρα στο διάστημα.Έκτοτε, «πέρασε πολύ νερό στο αυλάκι» και τα  τερματικά λέιζερ μπορούν να επιτύχουν πολύ υψηλότερα ποσοστά δεδομένων σε σύγκριση με τις συμβατικές τεχνολογίες.

Τα τερματικά λέιζερ έχουν σχεδιαστεί,για να «κλιμακώσουν» ταχύτητες έως και στα 7,2 Gbit / s.

©Typologos.com 2021