Kάτια Σπερελάκη: «Το γέλιο μακραίνει τη ζωή, και την κάνει πιο υποφερτή»
Συνέντευξη στο δημοσιογράφο Νίκο Μόσχοβο και για τον «Τυπολόγο»
σχετικά με την παράσταση του έργου
του Georges Feydeau «Γουρούνι στο σακί»
Στην παράσταση που παρουσιάζουμε, το «Γουρούνι στο Σακί», και ο Φεϋντώ αλλά και εμείς, φιλοδοξούμε να βγάλουμε όλοι γέλιο, από τον μικρότερο ως και το μεγαλύτερο ρόλο. Και τουλάχιστον στο συγκεκριμένο έργο, κανένας δε βαράει κανέναν.Φωτογραφία: Αναστασία Αδαμάκη
Τη Μάρθα, τη γυναίκα του βιομήχανου Πακαρέλ ενσαρκώνει η ηθοποιός Κάτια Σπερελάκη στo έργο του Georges Feydeau «Γουρούνι στο σακί» για το οποίο μίλησε στο δημοσιογράφο Νίκο Μόσχοβο και στον «Τυπολόγο», με αφορμή τις παραστάσεις, που θα γίνουν στις 9 το βράδυ της Δευτέρας 13 και Τρίτης 14 Μαΐου 2019 στο Θέατρο Αμαλία της Θεσσαλονίκης (Αμαλίας 71).
Η συζήτηση άρχισε με μια τοποθέτηση περί του νεοπλουτισμού και βασικός άξονας ήταν – τι άλλο; – η κωμωδία μαζί με τις διαστάσεις της, που κάνουν πιο χαρούμενους τους ανθρώπους:
Ο Νεοπλουτισμός νομίζει ότι μπορεί να αγοράσει τα πάντα ή τα αγοράζει τελικά;
«Ο νεοπλουτισμός όντως θεωρεί ότι μπορεί να αγοράσει ό,τι του αρέσει, αλλά ευτυχώς αυτά που του αρέσουν συνήθως δεν αξίζουν τον κόπο. Από την άλλη, αν κάποιος είναι διατεθειμένος να αγοραστεί, σε τι διαφέρει από τον νεόπλουτο;».
Για να γίνει κανείς τελικά καλλιτέχνης πέρα από το αναμφισβήτητο ταλέντο του, χρειάζονται και χρήματα για την υποστήριξη των ονείρων του. Μήπως, όμως, η μεγαλύτερη δύναμη είναι η θέληση να πραγματοποιήσει ο καθένας τα όνειρά του;
«Τα χρήματα είναι απαραίτητα για την υποστήριξη των ονείρων του κάθε ανθρώπου, όχι μόνο των καλλιτεχνών. Σε μια εποχή που το επάγγελμα του ηθοποιού τείνει να γίνει χόμπι και όχι βιοπορισμός, η οικονομική ανεξαρτησία είναι πολύτιμη. Θα έλεγα ότι η θέληση να πραγματοποιήσει κάποιος τα όνειρά του αναμετριέται με τις δυσκολίες, και όχι μόνο τις οικονομικές».
Οι κωμωδίες μιλούν για πολύ σοβαρά θέματα, τα οποία δε θα μπορούσαν αλλιώς να ειπωθούν στην κοινωνία μας. Συμφωνείτε ή όχι με αυτή τη ρήση και γιατί;
«Οι κωμωδίες έχουν το προνόμιο να μιλούν με ανάλαφρο τρόπο για σοβαρά θέματα, που μπορεί να είναι πολύ πιο πειστικός από τη σοβαροφάνεια, ακόμα και από την αυθεντική σοβαρότητα. Και κατά τη γνώμη μου, η κοινωνική κριτική είναι πολύ πιο διεισδυτική όταν ασκείται από την οπτική γωνία της κωμωδίας».
Ο νεοπλουτισμός όντως θεωρεί ότι μπορεί να αγοράσει ό,τι του αρέσει, αλλά ευτυχώς αυτά που του αρέσουν συνήθως δεν αξίζουν τον κόπο. Από την άλλη, αν κάποιος είναι διατεθειμένος να αγοραστεί, σε τι διαφέρει από τον νεόπλουτο. Φωτογραφία: Αναστασία Αδαμάκη
«Στην κωμωδία υπάρχουν δύο μόνο ρόλοι: Αυτός που βαράει και αυτός που τον βαράνε. Αυτός που βγάζει γέλιο δεν είναι ποτέ αυτός που βαράει» , ανέφερε κάποτε ο Georges Feydeau. Υπάρχει κι ένας τρίτος ρόλος αυτός, που φαίνεται σοβαροφανής, αλλά βγάζει γέλιο. Ένα σχόλιο περί αυτού.
«Στην παράσταση που παρουσιάζουμε, το «Γουρούνι στο Σακί», και ο Φεϋντώ αλλά και εμείς, φιλοδοξούμε να βγάλουμε όλοι γέλιο, από τον μικρότερο ως και το μεγαλύτερο ρόλο. Και τουλάχιστον στο συγκεκριμένο έργο, κανένας δε βαράει κανέναν!».
«Δεν υπάρχει ανθρώπινο δράμα χωρίς κάποια αστεία πλευρά», έχει κάποτε πάλι ο ίδιος συγγραφέας. Κι όμως υπάρχουν ανθρώπινα δράματα που δεν επιδέχονται αστείου. Ποια είναι η γνώμη σας, επάνω σε αυτές τις δυο αυτές θεωρήσεις;
«Το δράμα της αληθινής ζωής είναι διαφορετικό από το δράμα της σκηνής. Και επίσης βιώνεται διαφορετικά από τον πάσχοντα και από τον εξωτερικό παρατηρητή. Στη σκηνή έχουμε την ελευθερία να επιλέξουμε οπτική γωνία και να δούμε τα πράγματα από την αστεία τους, πλευρά ή τουλάχιστον να βρούμε ψήγματα κωμωδίας σε οποιαδήποτε κατάσταση. Το θέατρο είναι η αναπαράσταση του βιώματος, δεν είναι το ίδιο το βίωμα».
Στα έργα του Ζωρζ Φεϋντώ κυριαρχούν οι παρεξηγήσεις, όχι οι εκβιασμοί. Φωτογραφία: Αναστασία Αδαμάκη
Ποιος ήρωας του έργου νομίζετε πως αντικατοπτρίζει καταστάσεις, που συναντάμε στη σημερινή Ελλάδα;
«Θα υπέθετε κανείς ότι οι παριζιάνοι αστοί των αρχών του εικοστού αιώνα δεν έχουν και μεγάλη σχέση με τους σημερινούς Έλληνες, αλλά τα φαινόμενα απατούν. Ο Φεϋντώ είναι ένας εξαιρετικά διεισδυτικός παρατηρητής των ανθρώπινων χαρακτήρων, και άρα όλους τους ήρωες του έργου θα μπορούσαμε να τους συναντήσουμε, σε παραλλαγές, και σήμερα. Το νεόπλουτο βιομήχανο, τον κουτοπόνηρο γιατρό, τις αργόσχολες συζύγους που ψοφάνε για ερωτικά τσιλιμπουρδίσματα, την κόρη σε ηλικία γάμου, τον πλούσιο γαμπρό που – όμως – δε θέλει να παντρευτεί… Ίσως λιγότερο πιθανόν θα ήταν να συναντήσουμε τον αφελή νεαρό που έρχεται από την επαρχία και δεν καταλαβαίνει τι γίνεται γύρω του. Αλλά και πάλι, τίποτα δεν αποκλείεται!»
Οι εκβιασμοί υπάρχουν μέσα στη ζωή (ψυχολογικοί ή άλλοι) . Ποια φράση ήρωα νομίζετε πως περιγράφει αυτό το φαινόμενο και το απεικονίζει;
«Στα έργα του Ζωρζ Φεϋντώ κυριαρχούν οι παρεξηγήσεις, όχι οι εκβιασμοί. Ως γενικότερο φαινόμενο, όμως, οι ψυχολογικοί εκβιασμοί μπορούν να αποβούν πιο ψυχοφθόροι ακόμα και από τους υλικούς εκβιασμούς. Αν ανατρέξουμε στον Σαίξπηρ, αλλά ακόμα και στον Ίψεν ή τον Στρίνμπεργκ, θα βρούμε άφθονα παραδείγματα βαθύτατης θεατρικής ανάλυσης του φαινομένου».
Άτεχνα έργα με ατάλαντους «άφωνους» τενόρους μπορεί να προωθούνται και σήμερα λόγω του χρήματος; Κι αν ναι, θεωρείτε πως από την κακή απόδοση της τέχνης μπορεί να αποκομίσει κάτι ο θεατής ή να απομακρυνθεί από αυτήν;
«Ο θεατής δεν μπορεί να αποκομίσει κάτι θετικό από την «κακή» τέχνη, αν και ο χαρακτηρισμός αναιρεί τον εαυτό του, γιατί αν είναι κακή, δεν είναι τέχνη. Ωστόσο, μπορεί να διαφθείρει το γούστο του, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αρκείται στα υποκατάστατα και να αγνοεί την αληθινή τέχνη. Από την άλλη, πιστεύω πως ακόμα και ο πιο απαίδευτος θεατής δεν μπορεί παρά να υποκύψει στη γοητεία της αυθεντικής τέχνης, αν έχει την τύχη να τη συναντήσει».
Οι παρεξηγήσεις μπορεί πολλές φορές να είναι λυτρωτικές και να φέρουν πιο κοντά δυο ή περισσότερους ανθρώπους ή όχι;
«Οι παρεξηγήσεις, τόσο στη ζωή, όσο και στη σκηνή, πρέπει να λύνονται. Αν παραμένουν άλυτες στη ζωή, δεν υπάρχει λύτρωση. Αν παραμένουν άλυτες στη σκηνή, δεν τελειώνει το έργο!»
Ο Georges Feydeau καυτηριάζει εμμέσως ή σαφώς και το θέμα της εμπορικότητας μιας παράστασης,. Μας λέει ότι δεν αρκεί η στήριξη του χρήματος, αλλά χρειάζεται και απόθεμα ψυχής μαζί με το ταλέντο. Εμπορικότητα, λοιπόν, ή Τέχνη;
«Το τέλειο θα ήταν η τέχνη να συνδυάζεται με την εμπορικότητα, το όνειρο κάθε καλλιτέχνη. Όλοι θέλουμε η δουλειά μας να έχει απήχηση, να γίνεται αποδεκτή, και αν συνοδεύεται και από οικονομικά οφέλη, τόσο το καλύτερο. Οι δουλειές που γίνονται μόνο για την εμπορικότητα, δεν έχουν μεγάλη σχέση με την τέχνη, αλλά και η τέχνη που γίνεται αυτοαναφορική και δεν επικοινωνεί με το κοινό, δεν έχει νόημα. Εξαιρούνται όσοι είναι τόσο μπροστά από την εποχή τους, που είναι καταδικασμένοι να αναγνωριστούν μετά θάνατον!».
Γέλιο, χρήμα και τέχνη. Γράψτε από μια φράση, που να περιέχει την αντίστοιχη λέξη και να απεικονίζει τη θεώρηση της παράστασης «Γουρούνι στο σακί» για τη ζωή.
«Το γέλιο μακραίνει τη ζωή, και την κάνει πιο υποφερτή, θα έλεγε ο Φεϋντώ. Και βάζει τον ήρωά του, τον Πακαρέλ, να πιστεύει ακράδαντα ότι μπορεί με το άφθονο χρήμα του, να αγοράσει την τέχνη, και τον καλλιτέχνη μαζί».
©Typologos.com 2019
