Εορτή Αγίου Γρηγορίου Επισκόπου Νύσσης
Ζητήματα Καρδιάς
Με την Ιωάννα Βασιλειάδου
Αρθρογράφο
17:40:18,01/10/2021
Με «… τη μάχαιρα που δίνει το Πνεύμα και η οποία είναι ο λόγος του Θεού» (Προς Έφεσίους στ’ 17).Φωτογραφία από Dimitris Vetsikas από το Pixabay
Η εορτή του Αγίου Γρηγορίου Επισκόπου Νύσσης είναι στις 10 Ιανουαρίου.
Ο Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Νύσσης γεννήθηκε το 332 μ.Χ. στη Νεοκαισάρεια του Πόντου. Ήταν μικρότερος σε ηλικία αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου κι είχε μορφωθεί το ίδιο καλά, αφού διέθετε ευφυΐα, επιμέλεια και μια έντονη φιλοσοφική διάθεση μαζί με ψυχικά χαρίσματα. Χειροτονήθηκε, δε, αναγνώστης.
Παντρεύτηκε, δε, τη Θεοσέβεια, που πίστευε στο Χριστό, αλλά αυτή πέθανε πολύ νωρίς. Παρά τη μεγάλη απώλεια δεν κλονίστηκε ο Γρηγόριος και σε ηλικία 40 ετών εκλέχθηκε επίσκοπος Νύσσης ( σ.σ. το τωρινό Νεμσεχίρ), που είναι μια κωμόπολη της Καππαδοκίας.
Ο διωγμός λόγω Αρειανών
Οι Αρειανοί ως αιρετικοί κατάλαβαν πως ο Άγιος Γρηγόριος θα τους πολεμούσε και θέλησαν να τον εξοντώσουν. Του πρόσαψαν δε, τις κατηγορίες της αντικανονικής εκλογής ως Επισκόπου και του σφετεριστή των χρημάτων της Εκκλησίας.
Τον κατήγγειλε, δε, ο Φιλόχαρης, όργανο των Αρειανών προς το διοικητή του Πόντου Δημοσθένη, στον οποίο απέστειλε επιστολή κι ο Μέγας Βασίλειος. Ως προς την κατηγορία της κατάχρησης έκανε έκκληση ο Μέγας Βασίλειος για τη διενέργεια ελέγχου προς κατάδειξη της συκοφαντίας.
Ο Μέγας Βασίλειος εξήγησε πως αυτός τέλεσε τη χειροτονία και σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να δικαστεί η υπόθεση αυτή από μια Σύνοδο Επισκόπων, οι οποίοι δεν ήταν σε κανονική τάξη στην εκκλησιαστική θέση τους.
Ωστόσο, η έκκληση του Μεγάλου Βασιλείου «έπεσε στο κενό», αφού ο αυτοκράτορας Ουάλης επιθυμούσε την αποφυγή του ζητήματος. Το αποτέλεσμα ήταν το 376 μ.Χ. να καθαιρεθεί ερήμην ο Άγιος Γρηγόριος από σύνοδο Αρειανών Επισκόπων του Πόντου και της Γαλατίας, ενώ ο ίδιος καταδιώχθηκε και κρύφτηκε.
Η πλάνη του Απολλιναρίου
Ο Άγιος Γρηγόριος Επισκοπος Νύσσης εκοιμήθη ειρηνικά, αλλά έχοντας αφήσει μια σπουδαία πνευματική παρακαταθήκη.Φωτογραφία από Dimitris Vetsikas από το Pixabay
Τον Αύγουστο του έτους 378 μ.Χ. πέθανε ο Ουάλης κι ο Γρηγόριος κατέστη ξανά Επίσκοπος Νύσσης, όπου ο κόσμος τον υποδέχθηκε θερμά. Το φθινόπωρο του 379 μ.Χ. συμμετείχε στη Σύνοδο της Αντιόχειας, όπου εξετάστηκε η αίρεση του Απολλιναρίου.
Ο Απολλινάριος είχε ερμηνεύσει κατά γράμμα ένα χωρίο της Αγίας Γραφής (κατά Ιωάννη α’ 14) και θεωρούσε πως ο Θεός Λόγος έγινε μόνο σάρκα, δηλαδή δεν ήταν σάρκα και ψυχή.
Αρνήθηκε τον ανθρώπινο νου, την ανθρώπινη ψυχή και τη θέληση του Ιησού Χριστού ως στοιχεία διασπαστικά της ενότητός Του κι αντίθετα προς την τελειότητά Του . Μάλιστα, αντικατέστησε τα στοιχεία αυτά με τη θεία επενέργεια.
Ουσιαστικά υποστήριζε πως ο Ιησούς Χριστός δεν είναι τέλειος Θεός κι ούτε τέλειος άνθρωπος. Πολλοί εκτιμούσαν τότε πως Απολλινάριος επηρεάστηκε από την πλατωνική ή τη νεοπλατωνικής φιλοσοφίας, Ο Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Νύσσης,όμως,πίστευε πως αφετηρία γι’αυτή τη χριστολογική διδασκαλία αποτέλεσε ένα χωρίο επιστολής του Αποστόλου Παύλου (προς Θεσσαλονικείς Α’, ε’ 23).
Ο Άγιος Γρηγόριος κατόρθωσε να καταδείξει την πλάνη του Απολλιναρίου, ενώ από τη Σύνοδο του ανατέθηκε μία αποστολή προς την Εκκλησία της Βαβυλωνίας και μπόρεσε να επισκεφθεί τους Αγίους Τόπους.
Η ύψιστη μάχη με τους Πνευματομάχους
Ο Θεός τον αξίωσε κατά τη Β’ Οικουμενική σύνοδο (381 μ.Χ.) στην Κωνσταντινούπολη να κατατροπώσει τους πνευματομάχους του Μακεδονίου, με «… τη μάχαιρα που δίνει το Πνεύμα και η οποία είναι ο λόγος του Θεού» (Προς Έφεσίους στ’ 17).
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης κατόρθωσε να καταδείξει τότε τον Ορθόδοξο Χριστιανικό Λόγο και γι’ αυτό το λόγο ονομάστηκε «Πατήρ Πατέρων και Νυσσαέων Φωστήρ». Ο Μέγας Θεοδόσιος το χαρακτήρισε ως το «στύλο της Ορθοδοξίας».
Εκοιμήθη ειρηνικά, αλλά έχοντας αφήσει μια σπουδαία πνευματική παρακαταθήκη, που περιλαμβάνει:
Ερμηνευτικά, δογματικά, και κατηχητικά έργα.
Ηθικούς, εορταστικούς κι εγκωμιαστικούς λόγους.
Επιταφίους κι έναν επιμνημόσυνο λόγο στον αδελφό του,Μέγα Βασίλειο.
©Typologos.com 2021
