ΘΟΔΩΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ- Ο ΓΗΤΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΘΟΔΩΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ- Ο ΓΗΤΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Του Νίκου Μόσχοβου
«Γητευτής του χρόνου », ήταν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος κι ακόμα πολύ περισσότερο ήταν Άνθρωπος. Δεν ήμουν φίλος του, αλλά τον γνώρισα μέσα από τα ρεπορτάζ και τις συνεντεύξεις, που μου παραχώρησε κατά καιρούς.
Και τον γνώρισα για έναν ακόμη προσωπικό λόγο, η μητέρα μου είχε παίξει ως κομπάρσος στην ταινία του «Ταξίδι στα Κύθηρα», που αποτέλεσε το κύκνειο άσμα του αξεπέραστου Μάνου Κατράκη.
Τον γνώρισα και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, ως χρόνια ανταποκριτής της εφημερίδας «Απογευματινή», αλλά και από πολύ κοντά, όταν πήγα αποστολή στα γυρίσματα της ταινίας «Το λιβάδι που δακρύζει». Κι ένα πράγμα μπορώ μετά βεβαιότητας να σας πω ότι ως φιλοσοφημένο ον ο Θόδωρος Αγγελόπουλος αγαπούσε πολύ τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους.
Οι ταινίες του είναι «γεμάτες» από αυτούς. Από τα πρόσωπα των ανδρών και γυναικών της Θεσσαλονίκης, της Φλώρινας και της Κερκίνης. Ποτέ δεν ήθελε επαγγελματίες κομπάρσους στις ταινίες του, τις οποίες γύριζε πάντοτε με ανθρώπους της δουλειάς, του μόχθου και της εργασίας.
Με ανθρώπους, που αγαπούσαν κι πονούσαν – πονούν τη γη τους. Έτσι, ξέρω από πρώτο χέρι πως η σκηνή του χορού στο καφενείο του λιμανιού στο «Ταξίδι τα Κύθηρα» είναι γυρισμένη με βιοπαλαιστές, γιατί ο ίδιος θεωρούσε πως την αυθεντικότητα την βρίσκεις στους ανθρώπους της καθημερινότητας.
Και μια ακόμα αποκάλυψη: Δεν δίσταζε ποτέ ως σκηνοθέτης να βάλει τους συνεργάτες του να τηλεφωνήσουν σε απλούς ανθρώπους, γιατί ήθελε να γυρίσει σκηνές με αυτούς για να τις εντάξει στις ταινίες του.
Δεν τον ενδιέφεραν απλώς τα πρώτα ονόματα ( οι επαγγελματίες ηθοποιοί), αλλά και το πρόσωπο ενός άνδρα ή μιας γυναίκας της διπλανής πόρτας για να τον καλέσει σε γυρίσματα για τον ή την καδράρει.
Κάποτε σε μια στιχομυθία, που είχαμε, μετά από συνέντευξη τύπου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μου είχε πει πως επιμένει ότι κάνει επικό κινηματογράφο. Του αντέτεινα τότε ότι τα γυρίσματά του είναι μακρόσυρτα. Δεν μου ανταπάντησε κι ευγενικά αποχώρησε.
Χθες τα ξημερώματα, όταν έμαθα για το θάνατό του, κατάλαβα γιατί επέμενε στον όρο «επικός κινηματογράφος». Δεν εννοούσε το έπος στον κινηματογράφο με την απεικόνιση μαζών, μαχών ή εφέ.
Εννοούσε τον χρόνο, τη διάσταση, τη στιγμή των απλών ανθρώπων, που φαντάζει σαν «Μια ημέρα, μια αιωνιότητα»! Εννοούσε τον χρόνο της δικής του Ελλάδας, αργόσυρτο, επίμονο, επίπονο, μονάκριβο, μοναδικό και μεγαλειώδη!
Εκμυστήρευση δεύτερη: Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος δεν ήθελε ποτέ απροσκάλεστους στα γυρίσματά του! Κι όμως ο υποφαινόμενος μαζί με τον φωτορεπόρτερ, Βασίλη Βερβερίδη πήγαν στην Κερκίνη, όπου τους συνόδευσε ο δήμαρχος της περιοχής.
Όταν μας είδε μπροστά του ο Θόδωρος Αγγελόπουλος δεν ήθελε καν να μου μιλήσει, όμως η ευγένεια του ήταν παροιμιώδης και μας άφησε να πάρουμε συνεντεύξεις από όποιον θέλαμε, καθώς και να φωτογραφίσουμε το χωριουδάκι, το οποίο έχτισε εκεί κι άφησε να το σκεπάσουν τα νερά της λίμνης.
Όταν έφευγα από το χώρο γύρισα προς το μέρος του, εκείνος ήταν ήδη απορροφημένος με τα γυρίσματα, αλλά μου φάνηκε πως μου μειδίασε λιγάκι, γιατί είχε καταλάβει πως αγαπούσα τη δουλειά του και την πρόβαλλα με το μεγαλύτερο κόστος.
Ο ίδιος ήταν βαθύς γνώστης της ιστορίας, της εσωτερικής ιστορίας της Ελλάδας, γιατί αποτύπωσε στις σεκάνς στη λίμνη Κερκίνη και την ιστορία των προσφύγων που ήρθαν από τη Ρωσία στην Ελλάδα. Μια ιστορία, που τυγχάνει να την ξέρω, γιατί ο αείμνηστος παππούς μου ήταν ένας από αυτούς.
Ως άνθρωπος διάβαζε πολύ κι έγραφε πολύ. Όταν κάποτε του έδωσα τις δύο ποιητικές συλλογές που εξέδωσα, μου είπε ότι λατρεύει να διαβάζει ποίηση. Στο μυαλό μου, μου έχει μείνει και η καίρια φράση του για τα σύνορα και τις σχέσεις των ανθρώπων: «Πατάω εδώ και είμαι εδώ. Πατάω εκεί και βρίσκομαι αλλού». Μεγάλη Φράση γραμμένη από έναν μεγάλο άνθρωπο.
Θα τελειώσω με δυο στιγμιότυπα, που δείχνουν τι ήταν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος για την Ελλάδα:
Καλοκαίρι του 1994 βρίσκομαι στην Ταιπέι στην Ταιβάν και δυο φίλοι μου Κινέζοι ήθελαν να με ευχαριστήσουν ως φιλοξενούμενο. Μου ανέφεραν ότι θα με πήγαιναν σε ένα κινηματογράφο της πόλης τους, ξέροντας πως είμαι μανιώδης σινεφίλ. Στο δρόμο μου είπαν πως θα πάμε να δούμε κάτι το ελληνικό. Τους ρώτησα το τι ελληνικό μπορεί να βρει κανείς σε ένα καθημερινό σινεμά μιας κινέζικης μεγαλούπολης. Δεν μου απάντησαν.
Υπέθεσα ότι θα βλέπαμε το «Ποτέ την Κυριακή» ή τον «Ζορμπά». Όταν φτάσαμε εκεί και κατέβηκα από το αυτοκίνητο . Τότε μου έδειξε η Ιvy την μεγάλη αφίσα στην προμετωπίδα του σινεμά: Φιγουράριζε η τότε καινούργια ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου με μια φωτογραφία του σκηνοθέτη!
Σκηνή δεύτερη τελειωτική: Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος βραβεύεται στα τέλη της δεκαετίας του 1990 στο Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, όπου ο κόσμος της δουλειάς σηκώνεται όρθιος στην κατάμεστη αίθουσα και τον χειροκροτεί: Ο σκηνοθέτης τους χάρισε τότε το πιο λαμπερό χαμόγελο, που έχω δει να καθρεπτίζεται στο πρόσωπό του κι ήταν σαν τους έλεγε το «μεγάλο ευχαριστώ».
©Typologos.com 2012
